Pranayama yoga tekerleğinin göbeğidir. Pranayama sayesinde birey beden ile ruh arasında bağlantı kurmaktadır. Nefes ve enerji kontrolü teknikleri solunum, dolaşım, sindirim, boşaltım, bez ve sinir sistemlerini olumlu bir şekilde etkilemekte ,işlevlerini düzene sokmakta ve sağlıklı kılmaktadır. Pranayama refah, özgürlük ve mutluluğa götüren şahane bir yoldur. Bir nefes sanatıdır . Pranayama sayesinde bedendeki enerji aktifleşmekte enerjinin miktarı artmakta ve frekansı yükselmektedir. Pranayamanın etkisini ispatlamak için ABD, Meninger Foundation da yapılan deneyde hava geçirmez cam fanus içerisine yogi, yanan mum ve maymun konulmuş .Üç dakika sonra mum sönmüştür, 15 dakika sonra maymun oksijen yetersizliğinden bilincini kaybetmiş, yogi ise 45 dakika nefessiz kalabilmiştir. Deney sırasında yoginin bedenine yerleştirilen mikrofondan şelale sesine benzeyen bir ses duyulmuştur. Bu ses bedendeki enerji akımının sesidir. Pranayama sırasında birey uzun süre nefesini tutarak prana sayesinde hayatta kalabilir.
İnsan altı hafta yiyeceksiz, altı gün susuz, altı dakika havasız kalabilir. Ancak prana olmadan yaşam süremez.
Prana yaşam gücüdür .Pranayama bu gücün bedende artmasını ve depolanmasını sağlayan tekniktir.
Pranayama sayesinde bedendeki enerji aktifleşmekte ve enerjinin frekansı yükselmektedir.Bedende ısı ve yaratıcı güç üretilmekte ve bu, bedendeki enerjiyi etkilemektedir.Aktifleşen ve ısınan enerji yükselmeye başlar. Bu aşamada Kundalini denilen evrim enerjisi uyanmaktadır. Pranayama ilmi enerjinin depolanmasına dayanmaktadır.
Prana ne oksijen ne havadır. Yoga teknikleri sayesinde insan saatlerce nefessiz kalabilir. Bu sırada bedende olan prana yaşamı desteklemektedir. Prana olmadan insan bir saniye bile yaşayamaz .Prana sözcüğü ,kozmik enerji, evrensel enerji veya yaşam enerjisi anlamında kullanılmaktadır .Bedende dolaşarak organizmanın bütün fonksiyonlarını destekleyen prana modern terminolojiye göre biyoenerji olarak adlandırılabilir. Pranayama yaşam enerjisinin kontrolü anlamına gelirPranayama solunum ilmidir.Solunum beden ile zihin ve bilinç ile bilinçaltı arasında köprüdür.Yoga felsefesine göre insan ömrü gün sayısıyla değil soluk sayısıyla ölçülmektedir. Solunum yavaşsa ömür uzundur. Solunum hızlı ise ömür kısadır. Hızlı nefes kalbin ve akciğerlerin rahatsızlığını gösterir. Hızlı nefes korku endişe, gerginlikle ilgilidir .Yavaş nefes sakinlik ve mutluluk ifadesidir